Oorsprong van Huis Bergh
De oorsprong van kasteel Huis Bergh ligt in de 12de eeuw, een burcht op een kleine motte midden in een moeilijk begaanbaar moeras. Er heeft zich vanaf het begin een nederzetting gevormd bij het kasteel dat door de eeuwen heen steeds groter en fraaier werd. In 1379 wordt door de heer Willem 1 van den Bergh stadsrechten verleend aan de woonplaats. In de 15de eeuw komen er verdedigingswerken helemaal rondom kasteel en stad, wat uniek is in Nederland. Vandaar de naam Kasteelstad.
Om de stad ligt een grote aarden wal, waarvan nu nog steeds een aanzienlijk deel aanwezig is aan west- en noordkant van de oude binnenstad, daarbinnen liggen de stadsmuren met vijftien muurtorens, twee stadspoorten en een binnen- en buitengracht. In totaal zijn er vijf bastions waar eventueel kanonnen op geplaatst kunnen worden die in elke richting kunnen schieten. Enkele delen van de stadsmuur en drie muurtorens zijn herbouwd en nu nog zichtbaar.
Belangrijke doorgangsroute
Het stadje ligt op een belangrijke doorgangsroute tussen Emmerik en Zutphen die daar het bevaarbare riviertje de Wildt kruist. De inwoners, ongeveer 500 à 600 op dat moment, worden poorters genoemd, burgers die stadsrecht genieten. Vanaf 1531 zetelt het stadsbestuur van schout en schepenen in het ‘Nije Raethuys’. Als ’s Avonds de beide poorten sluiten, ben je veilig binnen de stadsmuren.
De weermacht van de stad is eeuwenlang in handen van de twee gilden St. Sebastiaan en St. Antonius. Het eerste en oudste is uitgerust met pijl en boog. Het tweede met de net uitgevonden haakbus, een vuurwapen dat de voorloper is van het geweer. Het schuttersfeest waarbij op de papegeye (papegaai), tegenwoordig gewoon de ‘vogel’ genoemd, wordt geschoten is een vrolijk feest voor jong en oud. Daaruit is de kermis ontstaan die tegenwoordig nog steeds gehouden wordt in de maand juni. De stad ’s-Heerenberg was het bestuurscentrum van het oude graafschap Bergh dat het grootste deel van het Liemerse gebied omvatte.
Mechteld ten Ham
In 1605 wordt de weduwe Mechteld ten Ham als heks beschuldigd en ter dood veroordeeld op de brandstapel. Nog elk jaar wordt dit feit herdacht tijdens het Mechteld ten Ham weekend.
In 1910 wordt aan de weg naar Emmerik door Duitse Jezuïeten het neo-romaanse Bonifatius-klooster gebouwd. Na de Jezuïeten wordt het bewoond door de Witte Paters en de paters Salesianen. Na het vertrek van de laatsten, vestigt zich in 1971 het creativiteitscentrum Gouden Handen in het kloostergebouw. Gouden Handen geniet dan landelijk bekendheid als NS dagtocht. In 1999 wordt het gesloten. Het gebouw is daarna mooi gerestaureerd. De oude kloostertuin is nu een stadspark met unieke oorspronkelijke kruiswegstaties uit de tijd van de Jezuïeten.
Gerelateerd
Deze geschiedenis en nog veel meer is te zien en te beleven in het Stadsmuseum Bergh aan de Marktstraat 3.
Meer informatie over Berghse geschiedenis is hier te vinden: http://www.heemkundekringbergh.nl/over-bergh/berghse-canon/
Ook op berghapedia.nl, de eigen wikipedia van Bergh, is heel veel historische informatie over het land van Bergh te vinden.